BIULETYN NR 9: Dodatek węglowy dla gospodarstw z jednym adresem

Dodatek węglowy dla gospodarstw z jednym adresem - zmiany w ustawie z dnia 5 sierpnia 2022 roku o dodatku węglowym od 3 listopada 2022 roku.

W związku z wejściem w życie w dniu 3 listopada 2022 roku ustawy o zakupie preferencyjnym paliwa stałego dla gospodarstw domowych z dnia 27 października 2022 roku (Dz.U. z 2022 r. poz. 2236) wprowadzającą zmiany w ustawie o dodatku węglowym (zwanej dalej ustawą) pojawiło się szereg zapytań i wątpliwości związanych ze stosowaniem ustawy przez Gminy.

Zgodnie z dotychczasowymi przepisami w przypadku gdy pod jednym adresem miejsca zamieszkania zamieszkiwało więcej niż jedno gospodarstwo domowe, wszystkim im przysługiwał tylko jeden dodatek, a dostawało go to gospodarstwo, które wystąpiło, jako pierwsze. Takie brzmienie przepisów sprawiło, że dodatku nie mogły otrzymać np. rodziny mieszkające w jednym domu, ale ogrzewające się oddzielnymi piecami.

Dokonując analizy obecnie obowiązującego stanu prawnego należy mieć na uwadze, iż w dalszym ciągu zasadą jest to, iż jeden adres to jeden dodatek węglowy, zaś tylko w wyjątkowych przypadkach należy przyznawać więcej niż jeden dodatek na adres, ale trzeba przeprowadzić wnikliwe postępowanie dowodowe.

Zgodnie z art. 3 c ustawy w przypadku gdy pod jednym adresem zamieszkania jest więcej niż jedno gospodarstwo domowe, którego źródłem ogrzewania jest oddzielne lub nawet współdzielne źródło ciepła i w terminie do 30  listopada 2022 roku nie jest możliwe ustalenie odrębnego adresu miejsca zamieszkania dla poszczególnych gospodarstw domowych zamieszkujących tam w odrębnych lokalach, to wówczas każdemu gospodarstwu przysługuje odrębny dodatek węglowy.

Interpretacji pojęcia „odrębny lokal” może być wiele, jednak należy mieć na uwadze, że „odrębny lokal” to taki, który spełnia odrębną, dla danego gospodarstwa, funkcję mieszkaniową. Nie musi to zawsze oznaczać wyposażenia we wszystkie konieczne pomieszczenia oraz wydaje się też, że nie musi mieć odrębnego wejścia do budynku. Możliwe są bowiem sytuacje, że dany budynek został podzielony do korzystania (np. postanowieniem sądu), albo też zamieszkują  go współwłaściciele z ustanowionymi „odrębnymi własnościami lokali”, ale niektóre pomieszczenia są do współkorzystania, podobnie jak ogrzewanie jest współdzielone (wspólne) – bo ze względów technicznych, albo finansowych inaczej się nie da.

Wątpliwości interpretacyjne wzbudza również zawarte w art. 3 c  ustawy „ustalenie odrębnego adresu miejsca zamieszkania”. Przyjąć należy, że oznacza to, przydzielenie numeru porządkowego. Według wytycznych Ministerstwa Klimatu i Środowiska możliwość przyznania w takim przypadku dodatku węglowego należy rozpatrywać w sytuacji, jeżeli podjęte zostały kroki formalne, prowadzące do nadania odrębnego adresu miejsca zamieszkania. Zgodnie z tym stanowiskiem ubiegający się o dodatek powinien więc załączyć dokument lub oświadczenie potwierdzające to, że rozpoczął procedurę wyodrębnienia adresu.

Badając każdą sprawę należy zawsze mieć na względzie, że według uzasadnienia ustawy o zakupie preferencyjnym paliwa stałego przez gospodarstwa domowe w art. 26 wprowadzającym zmiany do ustawy o dodatku węglowym uznaje się, że: „Dodatek węglowy to jednorazowe świadczenie pieniężne w wysokości 3000 zł mające zrekompensować wzrost cen węgla i uchronić najbiedniejszych obywateli przed ubóstwem energetycznym.”

Nowelizacją ustawy z dnia 27 października 2022 roku dodano również art. 2 ust. 15 g zgodnie, z którym dodatek węglowy przysługuje osobie w gospodarstwie domowym także, gdy główne źródło ogrzewania gospodarstwa domowego nie zostało zgłoszone lub wpisane do centralnej ewidencji emisyjności budynków do dnia 11 sierpnia 2022 roku, a w wyniku przeprowadzenia wywiadu środowiskowego ustalono, że źródłem ogrzewania tego gospodarstwa jest źródło, o którym mowa w art. 2 ust. 1 ustawy. Z przeprowadzonego wywiadu środowiskowego sporządza się notatkę służbową. Wpis do centralnej ewidencji emisyjności budynków dokonywany jest przez wójta, burmistrza albo prezydenta miasta z urzędu bez konieczności składania odpowiedniej deklaracji.

Powyższe oznacza, że po przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego można przyznać dodatek węglowy również osobie, która nie złożyła deklaracji do centralnej ewidencji emisyjności budynków. Należy jednak pamiętać, że przepis ten nie daje możliwości przyznania dodatku w przypadku gdy w ramach prowadzonej przez gminę weryfikacji stwierdzone zostanie, że zgłoszona do centralnej ewidencji emisyjności budynków  zmiana deklaracji po 11 sierpnia 2022 r. nie odpowiada stanowi faktycznemu lub jest dokonywana wyłącznie w celu nabycia prawa do dodatku.