Projekt NASZE PRAWA-WSPÓLNE SPRAWY powstał w ramach większego projektu - Splot Wartości finansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach programu CERV (Citizens, Equality, Rights and Values).

Nasze Stowarzyszenie zrealizuje:

20 warsztatów prawnych dla 20 klas szkół podstawowych i ponadpodstwawowych powiatu hrubieszowskiego 

O CZYM?

 o prawach i obowiązkach człowieka, ucznia, Europejczyka, w tym podstawowych prawach i wartościach Unii Europejskiej, w tym tzw. kompetencjach finansowych

KTO PRZEPROWADZI?

• radczyni prawna Małgorzata Dąbek
• adwokatka Magdalena Kusik-Balicka
• adwokatka Olga Nowak-Dziwina

znane Państwu z innych działań edukacji prawnej

W projekcie przygotujemy także:

• artykuły na temat praw i obowiązków dzieci
• Filmowy Konkurs Rodzinny z nagrodami i
• Prawny Poradnik  Filmowy
• materiały projektowe udostępnimy wszystkim szkołom powiatu hrubieszowskiego i w naszych mediach społęcznościowych

Stowarzyszenie posiada Standardy ochrony małoletnich, zaś osoby zaangażowane w projekt nie są karane.

Zapraszamy do kontaktu:

email: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

nr tel. +48605085714

Ustawa Kamilka to najczęściej pojawiający się temat rozmów w instytucjach oświatowych i edukacyjnych. Już teraz wiele kwestii jest niewłaściwie rozumianych i niewłaściwie stosowanych.

Ustawa weszła w życie 15.02.2024r. i jej głównym celem jest lepsza ochrona dzieci przed krzywdą przede wszystkim ze strony dorosłych, którzy sprawują nad nimi opiekę oraz określenia zasad bezpiecznych relacji dorosłych z dziećmi oraz procedury interwencji w przypadkach podejrzenia przemocy.

Ze względu na na wagę ustawy oraz konsekwencje karne dla osób nieprzestrzegających jej postanowień narasta wiele obaw i wątpliwości co do jej stosowania.

Trzonem przepisów jest obowiązek wprowadzenia standardów ochrony małoletnich w placówkach oświatowych, opiekuńczych, wychowawczych, podmiotach świadczących usługi hotelarskie oraz turystyczne oraz innych instytucji, które mają kontakt z dziećmi.

Nie ma wzorca Standardów,  należy dostosować je do specyfiki placówki  w każdym jednak przypadku powinny zawierać zasady:

• określające bezpieczne relacje z dzieckiem z określeniem zachowań niedozwolonych,
• podejmowania interwencji w przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka,
• związane z złożeniem zawiadomienia o podejrzeniu przestępstwa wobec dziecka i wyznaczoną osobę odpowiedzialną za złożenie.

Instytucja państwowe i prywatne (np. stowarzyszenia i fundacje) mają obowiązek w toku rekrutacji, jeszcze przed dopuszczeniem danej osoby do pracy z dziećmi, weryfikacji kandydatów w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle seksualnym. Obowiązek ten spoczywa na dyrektorze szkoły, placówki, czy kierowniku innej jednostki oświatowej.

Obowiązek ten dotyczy:

• wyłącznie osób których praca wiąże się bezpośrednio z opieką nad dziećmi, a nie wszystkich, które mogą mieć styczność z dziećmi
• wszystkich bez względu na rodzaj zatrudnienia: wolontariat, zlecenie, umowa o pracę, inne,
• bez względu na formę kontaktu bezpośrednia czy online.

Wiele pytań pojawia się co do konkretnych osób czy grup zawodowych czy one winny być poddawane weryfikacji.

Według oficjalnego stanowiska Ministerstwa Sprawiedliwości nie trzeba dokonywać sprawdzenia np.:

- kierowcy autobusu przewożącego dzieci, jeżeli nie sprawuje nad nimi opieki- z dziećmi jest opiekun,

- osoby która jednorazowo prowadzi lekcję, prelekcję, warsztaty gdy obecny jest nauczyciel,

-woźny, gdy zajmuje się wyłącznie sprzątaniem - nie pomaga dzieciom lub nie sprawuje nad nimi opieki.

Aktualnie wątpliwości co do sposobu w postępowania nauczycieli, opiekunów w określonych sytuacjach, w szczególności związanych z bezpośrednim kontaktem fizycznym z dziećmi. Oczywiście sposób tego kontaktu powinien zostać określony w Standardach, jednak zawsze należy kierować się tym, czy nie dochodzi do czegoś co jest wbrew woli dziecka. Inaczej rzecz ujmując nie chodzi o to, że przedszkolak nie może przytulić się do swojej pani – takiego zakazu nie ma, jednak to dorosły powinien postępować z uważnością. Nauczyciel powinien zawsze kierować się swoim profesjonalnym osądem – słuchać, obserwować i odnotowywać reakcję dziecka, a najlepiej –zapytać o jego zgodę na kontakt fizyczny. Przed przytuleniem, pogłaskaniem czy wzięciem dziecka na kolana, aby na przykład je pocieszyć lub uspokoić, należy zapytać je, czy tego potrzebuje. Należy zachować balans między empatią, koniecznością zaspokojenia potrzeb dziecka np. pocieszenia i obowiązkiem zachowania granic w kontakcie fizycznym. Ważne jest upewnić się czego chce dziecko. 

Problematyczne dla zawodów medycznych jest kwestia badania małego pacjenta np. na obozie czy kolonii, gdy nie może dziecku asystować rodzic. Wskazać należy, że w przypadku świadczeń medycznych obowiązują dotychczasowa przepisy, procedury czy orzecznoctwo związane z ustawą o prawach pacjenta i zawodzie lekarza itp. i w większości przypadków należy stosować takie podejście, jak dotychczas. 

Podstawową kwestią jest tutaj poszanowanie praw pacjenta - godność i intymność dziecka. Podczas badania dziecka obecne mogą być tylko te osoby, które są niezbędne do wykonania badania (np. lekarze, pielęgniarka). Uczestnictwo oraz obecność innych osób możliwa jest tylko za zgodą pacjenta i medyka. W przypadku dziecka taką zgodę może wydać jego opiekun, zaś gdy dziecko ukończyło 16 rok życia również samo dziecko. „Ustawa Kamilka” nie wprowadza zakazu przebywania dziecka i dorosłego sam na sam, zaś badanie wykonywane przez lekarza, pielęgniarkę albo ratownika medycznego dotyczy istotnej sfery prywatności dziecka, którą należy chronić. Rekomenduje się zatem przeprowadzanie badań lekarskich w warunkach zapewniających dziecku prywatność, ale równocześnie pod nadzorem np. za drzwiami opiekuna kolonijnego. Podobnie, jak w przypadku osoby dorosłej, nie będzie dopuszczalne stosowanie monitoringu w miejscu przeprowadzenia badania.

Więcej przydatnych odpowiedzi można znaleźć na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości link: https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/ustawa-kamilka-wyjasnienia-i-najczesciej-zadawane-pytania.

Osoby małoletnie czyli, te które nie ukończyły 18 roku życia maja prawo  do uzyskiwania i komunikowania informacji w sprawach, które ich dotyczą.  

Według Konwencji Praw Dziecka prawo dostępu do informacji obejmuje: swobodę poszukiwania, otrzymywania i przekazywania informacji oraz idei wszelkiego rodzaju, bez względu na granice, w formie ustnej, pisemnej bądź za pomocą druku, w formie artystycznej lub z wykorzystaniem każdego innego środka przekazu według wyboru dziecka.

Prawo do otrzymywania i przekazywania informacji zapewnia również: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, ustawa o dostępie do informacji publicznej, Europejska Konwencji Praw Człowieka oraz Karta Praw Podstawowych UE.

Karta Praw Podstawowych podkreśla, że dzieci mają prawo do informacji dostosowanej do ich wieku i zapewniającej jej zrozumienie. Obejmuje to informacje dotyczące ich: praw, zdrowia, edukacji, i bezpieczeństwa. Konstytucja RP w art. 74 zapewnia również prawo do informacji na temat środowiska.  

Oznacza to, że instytucje publiczne i prywatne mają obowiązek zapewnienia dzieciom dostępu do informacji. Deklaruje się, że np. sady mają obowiązek upewnienia, czy dziecko otrzymało wszelkie istotne informacje, w sprawach jego dotyczących. Równocześnie państwo powinno zapewniać dzieciom ochronę przed dezinformacją i szkodliwymi treściami. Dotyczy to również  wsparcia oraz promowania aktywnego uczestnictwa dzieci w działaniach społecznych poprzez dostęp do niezbędnych informacji.

W praktyce dzieci, na równi z dorosłymi,  mają prawo występować i pozyskiwać  informację publiczną (np. związaną z działalnością organów władzy i wydatkowaniem  pieniędzy publicznych) zgodnie z zasadami określonych w ustawie.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że wprost z przepisu wynika, że prawo dostępu do informacji przysługuje „każdemu”. Oznacza to, że nie ma tu ograniczeń co do: wieku, zdolności do czynności prawnych, miejsca zamieszkania, obywatelstwa czy też posiadania jakiegoś szczególnego interesu. Co więcej nie ma również żadnej szczególnej formy wniosku o udzielanie informacji publicznej, może być nawet w mailu, bez podania imienia czy nazwiska. Na gruncie prawa polskiego problematyczna może być odmowa udzielenia informacji publicznej, bowiem w takiej sytuacji wydawana jest decyzja administracyjna i wówczas dziecko musi być reprezentowane przez swojego przedstawiciela ustawowego. Zdąża się jednak często to, że dzieci otrzymują odmowę dostępu do informacji wyłącznie ze względu na wiek. W takiej sytuacji rekomenduje się napisanie do Rzecznika Praw Dziecka albo Rzecznika Praw Obywatelskich.

Zwrócić należy uwagę również na szczególne uprawniania Młodzieżowych Rad (Gminnych, Powiatowych i Wojewódzkich).  Mogą one:

1. występować do organów wykonawczych z dowolnym pytaniem i wnioskiem dotyczącym gminy (powiatu, województwa) i uzyskiwać na nie odpowiedź w ciągu 30 dni,
2. występować z wnioskiem dotyczącym inicjatywy uchwałodawczej,
3. opiniować uchwały, które dotyczą młodzieży oraz dokumenty strategiczne,
4. wpływać na budżet obywatelski
5. brać udział w debacie nad raportem o stanie gminy.

Prawo do bycia wysłuchanym

Z prawem do pozyskiwania informacji wiąże się również prawo do bycia wysłuchanym wynikające z art. 12 Konwencji o prawach dziecka. Normę tę zawiera również Konstytucja RP i kodeks rodzinny i opiekuńczy. Rodzice przed powzięciem decyzji w ważniejszych sprawach dotyczących osoby lub majątku dziecka powinni je wysłuchać, jeżeli rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości dziecka na to pozwala, oraz uwzględnić w miarę możliwości jego rozsądne życzenia. Dzieci  zdolne do formułowania własnych poglądów mają prawo do ich wyrażania, w tym w postępowaniach sądowych czy administracyjnych, jeżeli dotyczą one ich praw albo sytuacji. Co więcej według prawa polskiego również organy władzy publicznej, w tym sądy są obowiązane do wysłuchania i w miarę możliwości uwzględnienia zdania dziecka.

Praktyka pokazuje, jednak, że na polu podmiotowości dzieci w prawie polskim i w rodzinie jest jeszcze wiele do zrobienia. W dalszym, bowiem ciągu, w wielu przypadkach obowiązuje dyskryminacyjny pogląd, że: „Dzieci i ryby głosu nie mają”.